Қазақстан-Қытай ынтымақтастығына жаңа серпін

Солтүстік Қазақстан облысына ресми сапары аясында Қытай Халық Республикасының Қазақстан Республикасындағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Хань Чунлинь мырза Қозыбаев университетінде болды. Оқу ордамыздың заманауи ауыл шаруашылығы зертханаларымен, оның ішінде қытайлық әріптестермен бірлесіп ашылған зертханалармен танысты. Шараға Солтүстік Қазақстан облысы әкімінің орынбасары Жүсіп Жұмағұлов және университеттің серіктес компанияларының басшылығы: Aijiu Цзя Хэй , «Тайынша Май» ЖШС директоры Фан Лунфэй қатысты. Қонақтар университет ғалымдарымен, оқытушылар құрамымен және студенттерімен кездесті.

Сондай-ақ өсімдік шаруашылығы бойынша Қазақстан-Қытай бірлескен зертханасының салтанатты ашылуы өтті. Өсімдік өнімдерінің сапа көрсеткіштерін бағалау және олардың заманауи стандарттарға сәйкестігін анықтау бойынша зерттеулер жүргізеді.

Айтып өткен жөн, Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпиннің 2025 жылдың жазында Астанада өткен ШЫҰ форумына сапары әріптестікке жаңа саяси серпін берді. Қазақстан мен Қытай мемлекет басшыларының үш қазақстандық ЖОО (оның ішінде Қозыбаев университеті) мен ҚХР Солтүстік-Батыс ауыл және орман шаруашылығы технологиясы университетімен Қазақстан-Қытай ауыл шаруашылығы ғылымы мен білім беру орталығын құру туралы келісімге қол қойды.

Қозыбаев университеті үшін қытайлық әріптестермен тығыз серіктестік өзінің тиімділігін дәлелдеп үлгерді. 2017 жылдан бастап біз Қытайдың Солтүстік-Батыс ауыл және орман шаруашылығы университетімен (Янлин қ.) ынтымақтасамыз. Осы уақыт ішінде:
- Университетіміздің базасында ауыл шаруашылығы дақылдарының сортын сынау бойынша зерттеулер жүргізілетін бірлескен Агротехнопарк ашылды. Солтүстік Қазақстанның топырақ-климат жағдайына ең төзімді сорттары анықталды.
- Қозыбаев университеті, Northwest A&F университеті және Аризона университеті (АҚШ) арасында Су ресурстары орталығын құру туралы үшжақты меморандумға қол қойылды.
- Агрономия және мал шаруашылығы бойынша қос дипломдық магистратура ашылды: бір семестр Қазақстанда, үш семестр Қытайда.
- Университеттің солтүстікқазақстандық ауылшаруашылық серіктестіктерінің: «Қызылжар сүт» ЖШС және «Мәмбетов и К» КТ базасында алаңдары ашылды.
- Мал азығының сапасын жақсарту, өнімділігін арттыру және малдың көбеюін арттыру мақсатында бірлескен зерттеулер жүргізу.
- Мал және өсімдік шаруашылығы және өсімдік биотехнологиясы бойынша бірлескен қазақ-қытай зертханалары ашылды.
- Қозыбаев университетіне академиялық ұтқырлық аясында 93 қытайлық студент пен 4 профессор келді. Қытайға оқуға 25 студент пен 3 докторант жіберілді. Сондай-ақ, 15 профессорлық-оқытушылық құрам мен 3 фермер өндірістік тәжірибеден өтті.
- Мал және ауыл шаруашылығы жануарларының геномдық селекциясы, суды тазарту және суару бойынша ғылыми жобалар жүзеге асырылады. Барлық ғылыми зерттеулер Солтүстік Қазақстан облысының ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерімен серіктестікте жүргізіледі. Олар өңірдің азық-түлік қауіпсіздігі мен су ресурстары саласындағы өзекті мәселелерін шешуге бағытталған.

Қозыбаев университетінің базасында Қазақстан-Қытай ғылыми ауыл шаруашылығы орталығын құру туралы ұсыныс айтылды.

«Сіздің сапарыңыз біз үшін өте маңызды. Шын мәнінде, Қазақстан мен Қытай университеттері арасындағы білім және ғылым саласындағы ынтымақтастықтың жетістіктерін ұсынып отырмыз. Шамамен 7 млн. га жер - егіс алқаптары мен жайылымдар. Біз ауыл шаруашылығына инвестиция тарту жолымен келеміз, бұл біздің университеттің базасында бірлескен ғылыми ауыл шаруашылығы орталығын құру туралы бастаманы ұсынуға мүмкіндік береді, ол Солтүстік Қазақстан облысында ғана емес, сонымен қатар еліміздің бүкіл солтүстік өңірінде де бірлескен Қазақстан-Қытай жобаларына қолдау көрсетеді», - деді Ербол Исақаев.

Орталық халықаралық қолданбалы жобаларды жүзеге асырады, ауыл шаруашылығы технологияларын коммерцияландыру, қытай технологияларын бейімдеуге және жоғары кәсіби мамандарды дайындауға бағытталған бірлескен зерттеулер жүргізеді.

Хан Чунлинь мырза жобаға қолдау білдірді: «Бұл өте жақсы идея. Бізде қазірдің өзінде бірнеше бірлескен зертханалар бар. Сондықтан оларды біріктіріп, осындай ауқымды платформа жасай аламыз. Болашақта біз жасанды интеллект , ғылыми-техникалық салада ынтымақтаса аламыз деп ойлаймын», - деді.